800.000 zonnepanelen boven de snelwegen in ’t Gooi. Dat is het plan van Hilversummer Ron Spuijbroek om de energietransitie te versnellen. Zijn Masterplan Zonnesnelwegen biedt een uitweg uit het vastzittende proces rondom de Regionale Energie Strategie; de RES.
De zonneweg is ook toepasbaar in andere delen van Nederland en zelfs ver over de grens.
Het gaat om 300.000 zonnepanelen boven de A1 en 450.000 panelen boven de A27. Samen met panelen op parkeerhavens kom je op ongeveer 800.000 panelen voor de hele Gooi- en Vechtstreek. Deze zijn relatief eenvoudig, snel en kostenefficiënt te plaatsen.
De zonnesnelweg kan een vermogen opleveren van 8 Megawatt per kilometer snelweglengte. Ongeveer het equivalent van een zeer grote windturbine. Over 10 kilometer snelweg gaat het dus om 80 MW.
RES Gooi- en Vechtstreek
In de RES Noord-Holland-Zuid, en met name het gebied van de Gooi- en Vechtstreek, ligt er een enorme uitdaging om de energietransitie te laten slagen. Er zal heel creatief gezocht moeten worden naar locaties om voldoende zonne- of windenergie op te wekken.
Spuijbroek: ‘Als ik ‘t Gooi bekijk, dan constateer ik dat er een RES met heel veel zon- en heel veel windlocaties nodig zijn om de gestelde energiedoelen te behalen. We hebben ook in deze regio een combinatie van zonne- en windenergie nodig, anders gaan we niet aan de verplichtingen voldoen.
Met mijn plan maken we de noodzaak voor vele tientallen windturbines overbodig. Al blijven windturbines een nodige aanvulling op dit plan, vooral voor de opwek in de nacht en de zonarme perioden. Er zal steeds meer ingezet moeten gaan worden op flexibilisering van het energieverbruik en op energieopslag. De ambitie om een goed energiedekkend netwerk op te bouwen is nu te laag. Zo blijft het plaatsen van zonnepanelen op daken ook te sterk achter. Voor het plaatsen van zonnepanelen is voor de Gooi- en Vechtstreek berekend dat er, samen met andere maatregelen, ruim 900.000 zonnepanelen in 2030 noodzakelijk zijn. En die dekken dan nog maar een deel van het benodigde vermogen. Met de zonnesnelweg kan de RES vrijwel in één keer voldoen aan de doelen.
Door niet af te wachten maar nu oplossingen te realiseren, kun je voorkomen dat je als gemeentes, inwoners en bedrijven uiteindelijk van overheidswege gedwongen wordt om op aangewezen locaties veel hoge windturbines te plaatsen. Als we nu acteren dan hebben we kans op een goede wijn. Anders moet er veel water bij de wijn.’
Oplossingen
In het Masterplan worden de oplossingen die de zonnesnelweg biedt, opgenoemd. Een greep uit de vele voordelen:
– Er wordt geen grond onttrokken aan natuur, landbouw, veeteelt, recreatie en bebouwing.
– Het vergunning- en bouwproces kan relatief snel en eenvoudig plaatsvinden.
– Het vereist geen zware uitbreidingen van het elektriciteitsnet omdat de energie lokaal ingekoppeld wordt op het elektriciteitsnet; daar waar nu het verbruik is.
– Minder geluidsoverlast van het verkeer naar woonwijken en natuurgebieden;
– Minder verstoring van voertuigverlichting;
– Minder verspreiding van (fijn)stof;
– Geen horizonvervuiling;
– Gefaseerd toepasbaar op snelwegen, N-wegen en spoorwegen.
– Onder een zonnedak kun je verlichting veel efficiënter maken; met veel kleine ledlampen in plaats van grote masten met veel effect op de natuur. En door middel van slimme technologie kunnen de lampen net zoveel schijnen als per geval nodig is; als er bijvoorbeeld geen auto’s op de weg zijn, kunnen er minder of gedimde lampen licht geven. Het dure onderhoud aan alle masten en bekabeling vervalt.
– Er kan op een kostenefficiënte, flexibele manier apparatuur geplaatst worden om files en ongelukken te voorkomen, zoals filebegeleidingssystemen en snelheidscamera’s.
– Minder weersinvloeden en dus minder verkeershinder en een langere levensduur van het asfalt.
Nederland weer toonaangevend
Toepassingen van soortgelijke zonnewegen zijn er nog niet veel; Spuijbroek weet van het bestaan van enkele wegen in Azië en Californië. Door de modulaire constructie is het plan op veel plekken in Nederland en in de EU toepasbaar. Spuijbroek denkt dat Nederland met dit plan een flinke inhaalslag kan maken in de energietransitie en internationaal weer op de kaart kan komen te staan als innovatief en toonaangevend. Er is al belangstelling getoond door het Nationaal Programma Regionale Energiestrategie, een aantal RES-regio’s en andere organisaties. De volgende stap is het plan verder onder de aandacht van gemeenten en ook van Rijkwaterstraat te brengen.
Spuijbroek: ‘Met dit plan wil ik een duidelijk signaal afgeven aan vele andere regio’s: dit is haalbaar, mogelijk en financieel rendabel.’ Spuijbroek wil het basisontwerp ‘open source’ vrijgeven, waardoor elke constructeur ter wereld het kan gebruiken. Zo vergt het proces geen grote langdurige aanbestedingstrajecten en wordt de lokale economie versterkt.
Spuijbroek constateert echter dat ‘de politiek’ steeds meer risicomijdend en kopschuw is geworden voor nieuwe dingen. ‘Dat is nou net wat je niet moet hebben als je een heel land moet verduurzamen. Daardoor ga je innovatie missen. We hebben een houding nodig dat fouten maken weer mag. Je moet er met elkaar van leren. En je moet wel door: mouwen opstropen!’
Over Ron Spuijbroek:
Ron Spuijbroek werkte als zelfstandig adviseur op het gebied van onder meer energiemanagementsystemen en milieu-impactanalyses. Hij was als ICT en security expert onder meer werkzaam voor Rijkswaterstaat, de Nationale Politie, het Ministerie van BZK, AT&T en diverse internationale beveiligingsbedrijven in EMEA en Californië. Als actief lid van HET Coöperatie raakte hij betrokken bij de RES.
Bekijk het Masterplan Zonnesnelwegen
Download dit artikel over de Zonnesnelweg als Word-bestand