Hoe heb je invloed op Hilversumse energie-opwek via de RES?

Hoe staat het met de Regionale Energie Strategie (RES) in Hilversum en hoe valt daar nog invloed op uit te oefenen? Wat kun je als energiecoöperatie of als klimaatbewuste Hilversummer doen om het belang van een ambitieus energie-opwekbeleid beter tussen de oren te krijgen van de gemeenteraadsleden? En om draagvlak onder de bevolking te creëren voor meer opwekprojecten? Om hier meer inzicht in te krijgen, interviewde HET Aernoud Olde, vertegenwoordiger van de energiecoöperaties van Noord-Holland Zuid in de Provinciale RES-stuurgroep.

Wat is de RES? De regio Gooi en Vechtstreek – en dus ook Hilversum – valt onder de Energieregio Noord-Holland Zuid. Net als andere energieregio’s moet Noord-Holland Zuid een Regionale Energie Strategie maken. Hierin staat hoe en waar de regio zonne- en windenergie wil opwekken. De regio heeft hiervoor in eerste instantie drie scenario’s geschetst waar een adviesgroep van vijftig inwoners een advies over heeft uitgebracht. En in de zomer van 2020 was de concept RES-NHZ klaar.

Met Aernoud Olde gaan we verder in op de stand van zaken en de mogelijkheden voor beleidsbeïnvloeding:

De eerste concept RES was ambitieuzer dan wat er nu op tafel ligt. Alle plannen voor windenergie en zonneweides zijn al vrijwel op voorhand doorgestreept. Hilversum komt nu met zonne-energie op het vliegveld. Daarbij wordt ingezet op zonne-energie op grote geschikte daken en parkeerplaatsen. Ook wordt er gewerkt aan een regionale aanpak voor zonne-energie langs infrastructuur (bijvoorbeeld langs snelwegen en spoorlijnen). Op zich zeer nuttig, en het zijn zaken die we zeker maximaal moeten realiseren, maar voor onze energiebehoefte is dat onvoldoende.

HET VLIEGVELD

Gemeente: zon op vliegveld
Het vliegveld is op dit moment het enige RES-project in Hilversum dat op de rails staat. Daar heeft de raad mee ingestemd en er is steun voor onderzoek naar de voorwaarden waaronder hier een project gerealiseerd kan worden, vooral ook over de huurtermijn. De gemeente verhuurt het vliegveld voor tien jaar. Het vliegveld wil een langere huurtermijn, zodat er voor langere termijn geïnvesteerd zal worden. Als dat niet gebeurt, komt er daar geen zonneproject. Er spelen allerlei dingen mee in dit verhaal, zoals ook de overlast van de vliegtuigen.

Omwonenden
Achthonderd omwonenden van het vliegveld hebben een enquête gekregen. Zij wonen vooral in Wijdemeren. De enquête is een van de drie poten onder de draagvlakcreatie.

Natuurorganisaties
De tweede poot is overleg met natuurorganisaties in de buurt van het vliegveld. Er wordt nu gekeken naar de vraag: ‘Hoe kunnen we ruimte voor de natuur maken, met een route voor dieren, én het vliegveld openhouden?’

Stakeholders
De derde tak is een breed overleg tussen stakeholders waaronder de vliegveldgebruikers en energiecoöperaties. Een idee dat daar leeft, is om aan de Loosdrechtkant van het vliegveld en op het parkeerterrein laadpalen te plaatsen. Maar laadpalen vormen enkel een goede business case als ze ook gebruikt worden.

MEER PROJECTEN

Energiecoöperaties
Waar energiecoöperaties nu met name op in kunnen zetten, is meer projecten op de rails zetten. Het is het gebrek aan projecten waar we in Hilversum op vastlopen. De gemeente heeft gezegd: we moeten zonnepanelen op daken plaatsen. Maar dat lukt al jaren niet. De gemeente zal daarvoor de belemmeringen weg moeten nemen. Daar kunnen energiecoöperaties meer druk op uitoefenen.

Inwoners
En hoe kun je als klimaatbewuste inwoner nog invloed uitoefenen op de RES? In april en mei vergaderen de gemeenteraden over de vaststelling van de RES 1.0. Tot die tijd kun je inspreken in de raad en met ingezonden brieven aangeven dat je als inwoner voor meer duurzame energie-opwek bent. Daarvoor kunnen energiecoöperaties input leveren.

En 14 maart wordt er in vijfendertig steden een klimaatdemonstratie georganiseerd, ook in Hilversum. Dan kun je aan de samenleving en de politiek laten zien wat je belangrijk vindt.

Participatiecoalitie Noord-Holland
De Participatiecoalitie (PCNH) bestaat uit de MNH (Natuur en Milieufederatie Noord Holland) en energiecoöperaties (VEINH: Vereniging Energie Initiatieven Noord Holland).

Binnen de coalitie vinden gesprekken plaats over een verbreding van de horizon qua zoeklocaties. In Hilversum wilde de raad geen opwek in natuurgebieden, terwijl zelfs de Natuur en Milieufederatie Noord-Holland wilde kijken naar de mogelijkheden. De zoekgebieden werden al doorstreept, voordat er gezocht was. Die geest van ‘we zijn faliekant tegen’, die moeten we doorbreken. Als we het niet eens onderzoeken, weet je ook niet waar je ‘nee’ tegen zegt. Het zou mooi zijn als we de raad kunnen laten onderzoeken of in en naast natuurgebieden zonnepanelen geplaatst kunnen worden, zonder dat je de natuur aantast. Er is vaak veel meer mogelijk dan je op voorhand denkt.

Men is nu nog bang voor überhaupt het noemen van een locatie als een zoekgebied; bang dat je dan geen nee meer kunt zeggen als er een plan komt. Er kan door de raad ook best gezegd worden: ‘Ook al hebben we vorige keer nee gezegd tegen zoekgebieden; laten we toch nog verder kijken.’ Zelfs als de gemeenteraden in april, mei of juni groen licht geven, dan zijn het nog geen definitieve projecten; dan zijn het definitieve zoekgebieden.

OVERTUIGEN

Overtuigend verhaal
We zullen met een overtuigender verhaal moeten komen waarom we ook hier in Hilversum meer moeten doen. De redenering is vooral geweest: ‘Onze natuur is zo speciaal; doe die opwek maar ergens anders.’. Dan zul je met argumenten moeten komen die belang en urgentie toekennen aan het hier opwekken van energie. Daar zijn we tot nu toe heel slecht in geweest. Mede omdat ook wij als energiecoöperaties de natuur juist ook heel belangrijk vinden. Dan kom je met te voorzichtige oplossingen die geen oplossing bieden voor de toekomst.

We moeten met z’n allen de gevaren het hoofd te bieden die toekomstige generaties boven het hoofd hangen: ongekende klimaatschade, economische en maatschappelijke ontwrichting en een forse aanslag op de biodiversiteit. Daarom moeten we ook bij onszelf te rade te gaan: zijn we werkelijk bereid om onze horizon te veranderen? En om natuurwaarden te veranderen om tot duurzame opwek te komen? En als we ja zeggen; wat zijn dan de argumenten op basis van we dat zouden willen doen? Dan heb je ook argumenten om anderen te overtuigen.

Voorlichting
Is er nog een rol voor windenergie weggelegd in ‘t Gooi? Dat ligt gevoelig en meer voorlichting is dan ook heel belangrijk. Zodat mensen goed en objectief kunnen vaststellen wat zo’n windmolen in de praktijk betekent. Het is ook belangrijk om het in perspectief te blijven zien. Als ik op de hei loop en woontorens zie, dan doet dat wat met mijn beleving van rust op de hei; dat is waar, maar die torens accepteren we wel. En auto’s veroorzaken ongeveer honderd keer meer vogeldoden. Problemen met laag frequent geluid zijn uit de lucht gegrepen. Excursies en webinars met experts zouden kunnen helpen.

HOE VERDER MET DE RES?

Stuurgroep van de Provinciale RES
Naar verwachting zal de gemeenteraad in juli 2021 een besluit nemen over de definitieve RES-NHZ 1.0. Na de vaststelling van RES 1.0, volgen, in perioden van twee jaar, de RES 2.0 en RES 3.0. Daarin worden ook mobiliteit en warmte opgenomen. In één groot traject, omdat de onderlinge afhankelijkheid groot is. Daar wordt op bestuurlijk niveau vorm aan gegeven.

Energiecoöperaties lopen het risico dat ze dan nog weinig invloed hebben, tenzij helder wordt dat zij cruciaal zijn om een groot deel van de bevolking te betrekken en over de angst voor verandering heen te krijgen. Energiecoöperaties en andere burgerinitiatieven kunnen een belangrijke rol spelen om de acceptatie van verandering te realiseren, mede wanneer we mensen mede-eigenaar maken van het probleem en van de oplossing, en wanneer we ervoor zorgen dat omwonenden ook gaan delen in de opbrengsten .

Het ziet er naar uit dat er een structuur komt binnen de overheid die richting gaat geven aan de energietransitie. Er is discussie in hoeverre de regie bij de overheid moet liggen, maar zonder regie gaat er nooit wat gebeuren. Regie kan ook inhouden dat energiecoöperaties er een sleutelrol in spelen. Dat lijkt wel de oplossingsrichting om deze transitie te doorlopen.

CONTACT:

Vragen over het provinciale RES-proces?
Aernoud Olde: Aernoud.Olde@VEINH.nl