Duurzame warmte voor en van de wijk: coöperatief vormgegeven
Voor Kerkelanden voert HET een haalbaarheidsonderzoek uit naar een coöperatief wijkwarmtebedrijf: een bedrijf in de wijk dat zorgt dat een warmtenet draaiende gehouden wordt. We zijn nu vooral aan het onderzoeken hoe het wijkwarmtebedrijf georganiseerd kan worden, wie de eigenaren zouden kunnen zijn, met wie we willen samenwerken, en wie met ons. Ons streven: een coöperatief warmtebedrijf voor, van en met Kerkelanders. Gjalt Annega, adviseur wijkwarmtebedrijf Kerkelanden, licht toe hoe het onderzoek plaatsvindt.
‘Het onderzoek is een zoektocht in een nog ontwikkelend onderwerp, waardoor we veel verschillende inzichten van evenzovele verschillende mensen meekrijgen.
Als er een duurzaam warmtenet aangelegd wordt, is er ook een organisatie nodig die de warmte aflevert, de administratie regelt en voor de afrekening zorgt. Wij, als energiecoöperatie HET, willen dit organiseren als een coöperatief wijkwarmtebedrijf, een bedrijf in de wijk dat zorgt dat een warmtenet draaiende gehouden wordt. Dat we dit op wijkniveau doen, is vrij nieuw; daarom zijn we aan het verkennen welke vorm voor een wijkwarmtebedrijf het beste past bij de bewoners. Omdat een warmtebedrijf op wijkniveau zal gaan werken, past het het beste bij de kenmerken van de wijk. En omdat het coöperatief is, ofwel van, voor en met wijkbewoners, blijven de zeggenschap en het geld (als er op termijn wat mee verdiend wordt) in de wijk.
Om de beste vorm te vinden voor het wijkwarmtebedrijf, doen we dit haalbaarheidsonderzoek. In de afgelopen maanden hebben met veel mensen gepraat, onder het motto ‘laten we het wiel niet opnieuw uitvinden’. Dat zijn bijvoorbeeld andere coöperaties die een vergelijkbaar wijkwarmtebedrijf aan het opzetten zijn, zoals in Amsterdam, Culemborg en Drimmelen. En de landelijke partijen, zoals Buurtwarmte. We willen vooral weten hoe de andere initiatieven organisatorisch in elkaar steken. En hoe ze ervoor zorgen dat ze een betrouwbare, prettige organisatie zijn voor bewoners en de andere belanghebbende afnemers zoals de woningbouw. Ook met deze partijen stemmen we intensief af. Met het onderzoek staan we ten dienste van de bewoners van Kerkelanden. De Klankbordgroep van bewoners Kerkelanden draagt bij in het proces met kennis, inzichten, kritische vragen en opmerkingen.
Ook steken we ons licht op bij ervaringen elders, zoals in Denemarken. Daar zijn ze heel ver met coöperatieve warmtebedrijven. 60 Procent van de warmte in dorpen en steden wordt gemaakt en geleverd door coöperaties van bewoners. Daar kunnen we van leren. Wie is bijvoorbeeld de eigenaar van het wijkwarmtebedrijf? Is dat volledig in handen van de coöperatie en dus de bewoners, of in handen van meerdere organisaties? Dit is vooral een keuze in besliskracht versus het inbrengen van geld en kennis. Verder willen we ook weten aan welke eisen een professioneel wijkwarmtebedrijf moet voldoen zodat verhuurders er ook mee samen willen werken.
In ons onderzoek komen we een hoop interessante dingen te weten, maar sommige dingen zijn ook nog niet helder uitgekristalliseerd. Het gaat om nieuwe materie waar nog weinig ervaring mee is. En waar de wettelijke kaders, zoals de Warmtewet 2.0, die nu in ontwikkeling is; we weten dus niet wat er straks wettelijk kan en mag, en wie wat mag doen. Het leuke is dat er in Nederland heel veel initiatieven zijn gestart net als HET, die met veel enthousiasme samen met bewoners de eigen wijk willen verduurzamen. En die graag met ons uitwisselen over de zoektocht die zij doorlopen. Zo leren we van – en met – elkaar.’
